Heusden staat in de komende jaren voor een financiële uitdaging. Vanaf 2026 dreigt er een tekort op de begroting te ontstaan, vooral door veranderingen in de manier waarop de rijksbijdrage berekend wordt door de overheid. In 2026 verandert deze landelijke verdeling van het geld: gemeenten gaan er dan op achteruit. Met andere woorden: er komt minder geld vanuit Den Haag. Tegelijkertijd nemen de uitgaven toe. Denk aan stijgende kosten voor jeugdzorg, energielasten of onderhoud aan gebouwen.
Mild maatregelenpakket
Om dit probleem op tijd aan te pakken, heeft het college samen met de ambtelijke organisatie een pakket met maatregelen uitgewerkt om ervoor te zorgen dat we de komende jaren financieel gezond blijven, zonder dat belangrijke voorzieningen voor inwoners en geplande investeringen in de knel komen. De voorgestelde maatregelen zijn verdeeld over meerdere jaren en raken verschillende onderdelen van de gemeentelijke begroting. De gemeente heeft geprobeerd een goede balans te vinden tussen besparen, efficiënter werken en het zorgvuldig omgaan met voorzieningen waar inwoners gebruik van maken. Een aantal voorbeelden uit het pakket:
- Gemeentelijke organisatie: er wordt gekeken naar efficiënter werken binnen de gemeente zelf, bijvoorbeeld door processen te verbeteren of samenwerkingen aan te gaan.
- Buitengebied: het onderhoud aan wegen zal wat bijgesteld worden waarbij verantwoorde keuzes zullen worden gemaakt.
- Duurzaamheid: bijstellen van de planning met betrekking tot het verduurzamen van gemeentelijke gebouwen.
- Tarieven: voor sommige gemeentelijke diensten of vergunningen kunnen de tarieven iets omhoog gaan.Dat geldt ook voor toeristenbelasting en parkeerheffing.
- De OZB opbrengsten zullen verhoogd worden door de tarieven met 2% te verhogen. Hiermee zal ook de rijksbijdrage positief bijgesteld worden. Heusden blijft naar verwachting ook hiermee net onder het gemiddelde in Nederland.
- Investeringen: sommige geplande investeringen worden uitgesteld of aangepast.
Gemeenteraad akkoord
Deze financiële ombuigingsvoorstellen zijn inmiddels behandeld en aangenomen in de gemeenteraad. Ook DMP heeft dit voorstel ondersteund. Als we kijken naar bezuinigingen in andere gemeenten dan kunnen deze voorgestelde bezuinigingen als mild worden beschouwd, dat wil zeggen, bewoners zullen hier niet heel veel van merken. Geplande investeringen zoals de vernieuwing van schoolgebouwen, nieuwe buurthuizen en de ondersteuning van sport zullen gewoon worden gerealiseerd. Wel hebben we enkele risico’s benoemd, zoals de steeds stijgende kosten van de jeugdzorg (deze zouden ervoor kunnen zorgen dat we meer moeten bezuinigen). We hopen dat de eerdere besluiten voor het instellen van een jeugd- en gezinsteam en het lopende onderzoek naar het regionale proces de risico’s zullen beperken. Daarnaast verwachten we van de gemeentelijke samenwerkingspartners, zoals Baanbrekers dat ook zij zoeken naar het verlagen van kosten.
Incidentele meevallers dichten geen structurele tekorten
Tijdens de voorbereidende besprekingen is meermaals de vraag gesteld waarom het hoge te verwachten overschot op de begroting van 2024 niet ingezet zou kunnen worden op de tekorten in de komende jaren. Dit heeft te maken met de regelgeving welke aan de gemeente worden opgelegd, waarbij de gemeente wordt opgedragen hun begroting structureel in evenwicht te houden. Ofwel de vaste jaarlijkse uitgaven (of tekorten) moeten kunnen worden betaald uit vaste, jaarlijkse inkomsten. Een meevaller in een jaar wordt als eenmalige meevaller waarmee je niet de structurele tekorten kunt dichten. De begroting moet op eigen benen kunnen staan, ook op de lange termijn. Zo houden we de gemeentefinanciën gezond en voorkomen we dat toekomstige generaties met tekorten te maken krijgen.